Skansen w Dziekanowicach
To miejscowość znajdująca się wśród największych atrakcji turystycznych Wielkopolski. Przybywają tu zarówno wytrawni turyści, rodziny z dziećmi jak i koneserzy architektury ludowej. Wszystkich przyciąga jak magnes Wielkopolski Park Etnograficzny, czyli popularny skansen.
A to ciekawe!
Pierwszy skansen powstał w 1891 r. w Szwecji nieopodal Sztokholmu, gdzie jego założyciel Artur Hazelius chciał uchronić od zniszczenia zabytkowe obiekty kultury ludowej. Powstały w ten sposób obiekt otrzymał nazwę skansen, co w j. szwedzkim oznacza szaniec lub wał obronny. Termin ten przyjął się w j. polskim i z biegiem czasu zaczął oznaczać po prostu muzeum na wolnym powietrzu.
Jednym z większych skansenów w Polsce jest Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach, położony mniej więcej w połowie drogi między Poznaniem, a Gnieznem. Na powierzchni ok. 21 ha zgromadzono tu ponad 70 obiektów architektury ludowej z terenu całej Wielkopolski.
Każdego roku organizuje się tu imprezy plenerowe, które przyciągają rzesze turystów. Można tu wtedy odbyć podróż w czasie i zobaczyć żywą, XIX-wieczną tradycyjną wieś wielkopolską.
W poszczególnych gospodarstwach odbywają się prezentacje różnorodnych prac gospodarskich. Można uczestniczyć w wypieku chleba, smażeniu powideł czy gotowaniu zupy z korbola (!). Można spróbować swoich sił w przędzeniu nici czy młóceniu zboża cepami, dzieci mogą pobawić się zabawkami z czasów ich pradziadków. Ilość atrakcji jest imponująca!
Terminy imprez w skansenie Dziekanowice (tzw. żywy skansen)
3 maja 2023 r. Majówka nad Lednicą
28 maja 2023 r. Dzień Dziecka
2 lipca 2023 r. żywy skansen
10 września 2023 r. Pożegnanie lata
17 września 2023 r. Obóz ćwiczebny Wojsk Wielkopolskich
Pozostałe imprezy organizowane przez Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy znajdziecie na stronie internetowej muzeum.
Skansen w Dziekanowicach – jak dojechać?
Skansen jest położony pomiędzy Poznaniem a Gnieznem, niedaleko dawnej DK nr 5. Najwygodniej dojechać tu samochodem, który można zaparkować na dużym parkingu (niewystarczającym w czasie imprez plenerowych). Jeśli wybieracie się pociągiem, to należy wysiąść na stacji Lednogóra i przejść ok. 5 km.
Co można zobaczyć w Skansenie w Dziekanowicach?
Teren Wielkopolskiego Parku Etnograficznego został zaaranżowany na wzór typowej XIX-wiecznej wsi wielkopolskiej, może wyidealizowanej, ale ubranej w sprzęty i odzież z tamtego czasu. Zabudowa wsi otrzymała układ owalnicy, w której poszczególne gospodarstwa rozmieszczono wokół centralnego placu, którego centralną budowlą jest drewniany kościółek z 1719 r. Został on tutaj przeniesiony z Wartkowic koło Uniejowa wraz z całym wyposażeniem (!), kiedy wybudowano we wsi nową, murowaną świątynię. Kościół w skansenie nie jest tyko martwą atrapą, ale żywą świątynią, w której w okresie wakacyjnym odprawia się nabożeństwa. Można tu uczestniczyć w procesji Bożego Ciała czy w obrzędzie święcenia ziół (terminy ew. imprez warto sprawdzić na stronie internetowej muzeum).
Gospodarstwa
Wokół placu zgromadzono szereg gospodarstw przeniesionych z różnych miejsc Wielkopolski, niejednokrotnie ocalając je przed rozbiórką i zniszczeniem. Najstarszy budynek pochodzi z 1602 r. (chałupa ze Zdroju), najmłodszy to chałupa z Fałkowa z 1935 r.
Poszczególne domostwa różnią się nie tylko wielkością, ale i wyposażeniem, obrazując stopień zamożności gospodarzy, ich wiarę czy pochodzenie. Zaskakują niekiedy poszczególne elementy wyposażenia, zadziwiając pomysłowością wykonania. W chałupie z Ołoboku znajdziecie sprytny „chodzik” dla niemowlaka, w gospodarstwie olęderskim składane łóżko, którego nie powstydziliby się projektanci z Ikei :). W kuchni zobaczycie gofrownice, maszynki do lodów, arcysprytne łapki na muchy, kwyrlejki z gałązki sosnowej (to wielkopolska nazwa mątewki ;), szatkownice czy pralki (!).
W jaki sposób używano tych sprzętów można zobaczyć w czasie imprez plenerowych min. Lato w skansenie czy Pożegnanie lata.
Wielkopolski Park Etnograficzny pokazuje również obyczaje i wierzenia mieszkańców wsi wielkopolskiej. W wielu chałupach zobaczycie piękne zdobienia, wycinanki, hafty czy stroje Poszczególne domostwa zostały wyposażone w przedmioty z epoki, ich aranżacja sprawia wrażenie, jakby gospodarze wyszli z domu i mieli tu za chwilę powrócić.
Złudzenie oryginalności wsi daje świetnie zaplanowana roślinność. Pomiędzy poszczególnymi gospodarstwami rosną łany zbóż, w ogrodach kwitną kwiaty i dojrzewają owoce. W jednej z zagród znajdziemy stadko owiec, które chętnie podchodzą do zwiedzających. Do dworu prowadzi wierzbowa aleja.
Nie tylko wiatraki
Muzeum w Dziekanowicach to nie tylko zagrody, ale też obiekty gospodarcze niezbędne w życiu wsi. Na wzgórzu nad jeziorem Lednica znajdziemy więc trzy charakterystyczne dla wielkopolskiego krajobrazu wiatraki : koźlak, paltrak i holender, do których można zajrzeć i na własne oczy zobaczyć ogromne koło paleczne oraz śmigi (nie skrzydła). Więcej o wiatrakach, ich budowie i zwyczajach młynarskich przeczytacie w oddzielnym artykule. Oprócz wiatraków znajdziecie też kuźnię, karczmę, warsztat szewca i garncarza.
Dwór i cmentarz
Nieopodal wsi wzniesiono dwór, którego pierwowzór do dzisiaj stoi w Studzieńcu. Dwór nie jest specjalnie bogaty, ale w konfrontacji z wiejskimi chałupami, aż razi złoceniami ram i porcelanową zastawą 🙂 Ma też wszystkie typowe pomieszczenia z charakterystycznym wyposażeniem. Jest też niewielki ogród ze strzyżonym bukszpanem i widokiem na jezioro.
W okolicy znajduje się też wiejski cmentarz oraz drewniana kapliczka. Miejsce na ich lokalizację nie jest przypadkowe. W tym bowiem miejscu odkryto cmentarzysko z okresu kultury pomorskiej i wczesnego średniowiecza. Jeden z takich grobów został wyeksponowany na cmentarzu, a do jego wnętrza można zajrzeć przez szybę.
Zwiedzanie Skansenu w Dziekanowicach
Godziny otwarcia, bilety
Wielkopolski Park Etnograficzny to oddział Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Toteż na stronie muzeum należy szukać bieżących informacji o godzinach otwarcia, cenach biletów, ulgach i promocjach.
Poniżej najważniejsze informacje dot. weekendów (aktualne na sezon 2023 r. )
Skansen jest otwarty dla zwiedzających mniej więcej od połowy kwietnia do połowy października.
kwiecień 10-17
maj – sierpień 10-18
wrzesień – październik 10-17
Dniem bezpłatnym jest czwartek
Bilet normalny 20 zł, ulgowy 10 zł
Jeśli planujecie zwiedzanie również Ostrowa Lednickiego można kupić bilet łączony na oba obiekty.
Sprzedaż biletów do skansenu kończy się 45 min. przed zamknięciem, biletów łączonych na dwie godziny przed zamknięciem.
Parking płatny
Jak zwiedzać Skansen w Dziekanowicach?
Zwiedzanie skansenu to po prostu spacer w pięknych okolicznościach przyrody, kiedy mimochodem poznajemy obraz typowej wielkopolskiej wsi. Ważne jest to, że prawie wszystkie obiekty są otwarte dla zwiedzających, w każdym z nich dyżuruje pracownik muzeum w stroju z epoki i chętnie (w większości przypadków 😉 odpowiada na pytania turystów. Nie bójcie się więc zadawać pytań!
Przed wieloma domostwami znajdziecie ławeczki, na których można przysiąść i odpocząć, a w budynku stylizowanym na karczmę można spożyć posiłek.
Jeśli lubicie zwiedzanie z questami, to również tutaj, w gospodarstwie olęderskim można pobawić się w zdobywanie pieczęci. Bezpłatną ulotkę z tekstem gry otrzymacie w kasie muzeum. O tym, czym są questy i które z nich uważam za TOP 10 questów w Wielkopolsce przeczytacie w oddzielnym wpisie.
Jak długo trwa zwiedzanie skansenu?
Nam spacer po skansenie zajmuje zazwyczaj ok. 2 godzin (w zwykłą sobotę czy niedzielę, kiedy nie odbywa się żadna impreza plenerowa). Jeśli jednak będziecie zadawali pytania i wnikliwie oglądali poszczególne chałupy i gospodarstwa, to możecie tu spędzić kilka godzin.
Czy lubicie zwiedzać muzea? Wielkopolska ma ich wiele, a te najciekawsze (moim zdaniem 😉 opisałam w oddzielnym wpisie.
A które są Wasze ulubione? Napiszcie w komentarzach!
Będzie mi bardzo miło, jeśli rezerwując nocleg w okolicach Gniezna lub innym dowolnym miejscu skorzystasz z poniższego banera. Dla Ciebie cena pozostanie niezmienna, a ja otrzymam niewielką prowizję. Pomoże mi to utrzymać i rozwijać tą stronę, z której właśnie korzystasz 🙂
Jeśli podoba Ci się to, jak piszę, jeśli zainspirowałam Cię do wyruszenia na wielkopolskie ścieżki, jeśli chciałbyś aby powstało więcej podobnych artykułów, możesz postawić mi kawkę 🙂
Każdy, najmniejszy nawet gest sympatii, komentarz, polubienie na fb czy Instagramie są dla mnie sygnałem, że to co robię ma sens.
2 Komentarze
Marta
Cieszę się, że trafiłam na Twój blog, który wydaje się być niszowy jak mój haha. A trafiłam na niego szukając informacji o wiatrakach w Wielopolsce 🙂
Aleksandra Warczyńska
Bardzo mi miło 🙂 Cieszę się, że znalazłaś tu coś ciekawego. A przy okazji zajrzałam na Twoją stronę o wiatrakach! Potęga! Mam wielką słabość do tych skrzydlatych olbrzymów, a w Wielkopolsce ciągle ich mamy pod dostatkiem 🙂