Sanktuarium Świętego Rocha w Mikstacie

Święty Roch – patron od zarazy w Mikstacie

Święty Roch jest uważany za patrona od zarazy. Wraz z postępem medycyny i ustąpieniem plag epidemii jego kult jakby trochę przygasł. Jednym z miejsc, w których jego kult jest ciągle żywy jest Mikstat – małe miasteczko w południowej Wielkopolsce, gdzie znajduje się diecezjalne sanktuarium Świętego Rocha z niezwykle widowiskowym odpustem.

Ale po kolei. Najpierw opowiem kim był Święty Roch.

Święty Roch

Święty Roch urodził się w południowej Francji w Montpelier w 1295 r. w zamożnej rodzinie magnackiej. Jego rodzice przez długi czas nie mogli doczekać się potomka. Jednak modlitwy, które zanosili do Maryi zostały wysłuchane i w końcu przyszedł na świat mały Roch, naznaczony na piersi znamieniem w kształcie krzyża.

Dar uzdrawiania

Już jako dziecko umartwiał się, a kiedy skończył dwanaście lat zaangażował się w pomoc biednym i potrzebującym. Kiedy zmarli jego rodzice, Roch odziedziczył wielką fortunę, którą bez wahania rozdał potrzebującym i wyruszył na pielgrzymkę do Rzymu. W czasie wędrówki trafił do Acquapendente, miasteczka trawionego epidemią dżumy. Zatrzymał się więc tam i pomagał chorym. Wkrótce okazało się, że posiada dar uzdrawiania, który potwierdził się również w Rzymie. Tam również mieszkańców dziesiątkowała zaraza, spośród których wielu zostało uzdrowionych za sprawą Rocha. Jednym z nich był rzymski kardynał Brytonik.

Pies Świętego Rocha

Po śmierci kardynała wyruszył w podróż powrotną do Francji, posługując w drodze chorym i potrzebującym. Kiedy w Piacenzie zaraził się dżumą, został wyrzucony z miasta. Zamieszkał w skromnej chatce, obok której wytrysnęło źródełko krystalicznej wody, a pies z pobliskiej miejscowości przynosił mu jedzenie (to stąd na wielu obrazach Świętemu Rochowi towarzyszy pies, który liże jego rany).  Kiedy odzyskał zdrowie wyruszył w dalszą drogę do domu.

Więzienie i śmierć

W mieście Angera zostaje uznany za szpiega, osadzony w więzieniu na pięć długich lat. Pomimo tego, że wcześniej leczył i uzdrawiał tu chorych, nikt go nie poznał, a on sam nie ujawnił swojej tożsamości. Umarł 16 sierpnia 1327 r. Dopiero po śmierci rozpoznano go po czerwonym znamieniu na piersi. Ukazał się też napis głoszący, że wszyscy, którzy za jego wstawiennictwem będą się uciekać do wstawiennictwa Rocha, zostaną uleczeni. Początkowo pochowano go w kościele w Montpelier, a następnie przeniesiono jego ciało do specjalnie dla niego wybudowanej świątyni.

Patron od morowego powietrza

W 1414 r. w Konstancji w czasie soboru, do miasta dotarła epidemia. Kiedy zwrócono się z prośbą o ratunek do Świętego Rocha, epidemia ustała, a biskupi ogłosili Świętego Rocha patronem od morowego powietrza.

Za sprawą kupców i franciszkanów kult świętego szybko rozprzestrzenił się w Europie, dotarł również do Wielkopolski, gdzie ze szczególnym natężeniem święty odbierał cześć w XVII i XVIII w. Jest uważany za patrona chorych, lekarzy, aptekarzy, więźniów, rolników i wędrowców. Uważa się go również za opiekuna zwierząt domowych.

Sanktuarium Świętego Rocha w Mikstacie

Jednym z miejsc szczególnego kultu Świętego Rocha jest Mikstat, maleńkie miasteczko w południowej Wielkopolsce. Raz do roku przyciąga tysiące wiernych, którzy przybywają tu na wyjątkowo widowiskowy odpust do drewnianego kościółka pw. św. Rocha.

Legenda o kościele św. Rocha w Mikstacie

Z powstaniem kościoła wiąże się legenda o człowieku, który wiózł chorą żonę do lekarza w Ostrzeszowie. Kiedy przejeżdżał koło dzisiejszego wzgórza cmentarnego, ujrzał Świętego Rocha, który nakazał modlitwę za jego wstawiennictwem. Wieśniak uczynił jak usłyszał, a kiedy wrócił do domu, żona odzyskała zdrowie.

Druga historia mówi o tym, jak to w czasie epidemii mieszkańcy trwali na modlitwie, w czasie której nad miastem ujrzeli postać Świętego Rocha, który pobłogosławił Mikstat. Od tej pory już nigdy żadna zaraza nie dotknęła mieszkańców Mikstatu.

Widok na Mikstat z sanktuarium św. Rocha

Kościół

W podziękowaniu za opiekę wybudowano na wzgórzu drewniany kościół. Źródła milczą, kiedy to się stało, prawdopodobnie na początku XVIII w. Kiedy stary kościół się rozpadł, na tym samym miejscu w 1786 r. wzniesiono świątynię, która stoi tu do dnia dzisiejszego.

A to ciekawe!

Ciekawy jest zapis w kronice, w którym podano dokładnie koszty budowy kościoła: sześćset złotych polskich, sześć wierteli żyta i osiem beczek piwa, nie licząc pomocy ludzi i drewna z boru mikstackiego.

Dzisiaj kościółek wznosi się na wzgórzu cmentarnym, na wzgórzu górującym nad miastem. W 2007 r. został oficjalnie ogłoszony patronem Mikstatu, natomiast w 2011 r. zostało tu ustanowione Diecezjalne Sanktuarium Świętego Rocha w diecezji kaliskiej.

Wnętrze

Jeśli uda Wam się wejść do kościółka, albo przynajmniej zajrzeć do niego przez kratę (od wiosny do jesieni jest to możliwe), zwróćcie uwagę na jego ciekawe wyposażenie. W większości pochodzi z kościoła farnego, kiedy na czas budowy nowej świątyni w 1913 r. zostało przeniesione do drewnianego kościółka na wzgórzu i tutaj pozostało.

W ołtarzu głównym znajduje się duży obraz Świętego Rocha z charakterystycznymi dla niego atrybutami. Trzyma w ręku laskę pielgrzyma, okrywa się peleryną, a jego rany liże pies.

W ołtarzach bocznych znajdują się przedstawienia Świętego Izydora Oracza – patrona rolników oraz Świętej Cecylii – patronki chórów kościelnych.

Na ścianie po prawej stronie zobaczycie jeszcze jedno przedstawienie Świętego Rocha. To rzeźba znanego wielkopolskiego artysty ludowego – Pawła Brylińskiego. Więcej o nim przeczytacie w oddzielnym artykule.

Jeśli będziecie w Mikstacie, koniecznie zatrzymajcie się przy kościele farnym, gdzie przy płocie znajduje się jeden z przepięknych krzyży Pawła Brylińskiego.

Odpust Świętego Rocha w Mikstacie

W ciągu roku miejsce to wydaje się zaciszne, w soboty można tu spotkać mieszkańców, którzy przychodzą uporządkować groby najbliższych. Jest jednak jeden dzień w ciągu roku, kiedy przybywają tu tysiące wiernych. To odpust Świętego Rocha.

Uroczystości odpustowe zaczynają się już dzień wcześniej 15 sierpnia, w święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Wtedy wieczorem z kościoła farnego wychodzi uroczysta procesja z Najświętszym Sakramentem i relikwiami Świętego Rocha na cmentarne wzgórze. Przez całą noc wierni trwają na modlitwie, a wzgórze jest rozświetlone tysiącami zniczy. Drugiego dnia odbywają się główne uroczystości.

Procesja ze zwierzętami

Po mszy świętej ma miejsce najbardziej widowiskowy element odpustu czyli jest procesja, w której biorą udział wierni wraz z gospodarskimi zwierzętami. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu były to typowe zwierzęta hodowlane: krowy, świnie, owce, konie… Dziś można je również zobaczyć, ale z każdym rokiem robi się więcej zwierzątek domowych. Dzieci przychodzą z chomikami, świnkami morskimi, papugami czy rybkami w akwarium, choć tradycyjnych krów i koni tu nie brakuje. Procesja przechodzi przed obecnym tu zawsze biskupem, który święci przyprowadzone zwierzęta.

A to ciekawe!

Tradycja ta jest nieprzerwanie kontynuowana od XVIII wieku i z tego powodu została wpisana jako jedyna z pierwszych z Polski na Krajową Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Miało to miejsce w grudniu 2015 r.

Ponieważ na odpust przybywa kilka tysięcy osób, wiele z nich korzysta z sakramentu pojednania. Dwa konfesjonały w kościele nie wystarczają dla obsłużenia tak dużej ilości wiernych. Dlatego na zewnątrz kościoła postawiono … konfesjonał na kółkach 🙂 Spełnia on doskonale swoją funkcję, a jako obiekt mobilny nie ingeruje w zabytkową przestrzeń wokół kościoła.

Informacje praktyczne

Kościół św. Rocha w Mikstacie znajduje się na skraju miasta – dojazd od DW 447 ul. Cmentarną (od tej strony traficie bezpośrednio na parking)

Informacje o odpuście, o odprawianych tu nabożeństwach i kontakt do księdza kustosza znajdziecie na stronie internetowej parafii.

Jeśli wybierzecie się do Mikstatu, to nie ograniczajcie się tylko do tego jednego miejsca. W okolicy jest mnóstwo atrakcji,  o których przeczytacie w oddzielnym artykule o atrakcjach Ostrzeszowa i okolic. Południowa Wielkopolska jest również miejscem, gdzie można odwiedzić inne sanktuaria w Wielkopolsce.